Płodozmian, czyli znany od stuleci sposób na ekologiczny warzywnik.

warzywnik płodozmian

Płodozmian to znana od stuleci, ekologiczna metoda uprawy roślin użytkowych pozwalająca dzięki prostym, naturalnym metodom zachować żyzność gleby oraz optymalizować jakość i ilość plonu. Okazuje się bowiem, że uprawa warzyw nie jest wcale taka prosta, a rządzi się bardzo konkretnymi zasadami i prawami natury!

Uprawa metodą płodozmianu.

Samo pojęcie płodozmian brzmi dość archaicznie i faktycznie jest zabiegiem stosowanym od stuleci. Jak wiele takich tradycyjnych metod jest zabiegiem ekologicznym, a co najważniejsze niezwykle skutecznym. Ja sama pamiętam z dzieciństwa jak moja mama w ogródku warzywnym, czasem, zamiast warzyw wysiewała żyto i co jakiś czas zmieniała lokalizację poszczególnych gatunków. Jak się okazuje robiła dokładnie to, czego nauczyła ją jej mama, a moja babcia i choć nieświadomie, to stosowała w praktyce złożenia metody płodozmianu.

Płodozmian, czyli celowe, planowane stosowanie następstwa roślin w ciągu kilku kolejnych lat w obrębie tego samego zagonu, rabaty, warzywnika tak aby uniknąć następstwa roślin spokrewnionych lub atakowanych przez te same choroby, szkodniki.

Uprawa warzywnika i planowanie zasiewów i nasadzeń nie powinna być przypadkowa. Prowadzona bez odpowiedniej wiedzy i przygotowania może doprowadzić w ciągu kilku lat do wyjałowienia, tzw. zmęczenia gleby oraz obniżenia jakości i ilości plonów. Dlatego tak ważne jest stosowanie płodozmianu. Dodatkową zaletą płodozmianu jest możliwość wyeliminowania chemicznych środków ochrony roślin oraz poprawa kondycji i odporności upraw oraz ograniczenie zachwaszczenia.

Przedplon – roślina poprzedzająca roślinę uprawianą po niej na tym samym stanowisku, dająca pierwszy plon w danym roku

Poplon, lub tzw. międzyplon – roślina o krótkim okresie wegetacji uprawiana między dwoma plonami głównymi lub po zbiorze plonu głównego

Plon – masa użytecznych organów rośliny zebrana z danej uprawy (w rolnictwie z powierzchni 1 ha).

Dobre rady.

W przypadku stosowania metody płodozmianu należy oddzielić w warzywniku miejsce uprawy roślin wieloletnich od jednorocznych co ułatwi przeprowadzanie zabiegów agrotechnicznych w obrębie warzywnika
Wskazane jest następstwo roślin o różnym zasięgu i głębokości systemu korzeniowego, czyli po roślinach zakorzenionych płytko warto jest zaplanować te których korzenie sięgają głębiej, dzięki czemu gleba będzie eksploatowana na rożnych głębokościach w sposób zmianowy
Należy unikać następstwa roślin tego samego gatunku i rodziny.
W płodozmianie bardzo ważne jest stosowanie nawozów zielonych, czyli roślin o szybkim wzroście, które po przekopaniu i zmieszaniu z glebą wzbogacą ja w sposób naturalny. Takie rośliny to np. łubin, seradela, wyka, żyto, facelia, peluszka.
Po roślinach porażonych przez choroby lub szkodniki należy posadzić takie które są na nie odporne i nie są ich żywicielami.
Bardzo ważne w uprawie warzyw i planowaniu warzywnika są tzw. związki alleopatyczne między poszczególnymi gatunkami, czyli ich wzajemne oddziaływanie na siebie. Allelopatii poświęcę niebawem oddzielny wpis, gdyż temat jest rozległy i złożony.
Podstawą skutecznego płodozmianu jest dość restrykcyjne przestrzeganie terminów siewu i zbioru, co pomaga zachować zaplanowany harmonogram zmian.

Metoda biodynamiczna.

To specjalna metoda opierająca się płodozmianie w cyklu czteroletnim. Cykl czteroletni jest wynikiem podziału warzyw na cztery podstawowe grupy: warzywa korzeniowe, warzywa liściowe, warzywa kwiatowe, warzywa owocowe. Dobierając warzywa z każdej z tych grup na dany rok uzyskujemy czteroletni cykl.

Podsumowując.

Płodozmian jest tyko jedną z metod uprawy warzyw i owoców. O ile poświęcimy dostateczną ilość czasu na jednorazowe skrupulatne zaplanowanie warzywnika w perspektywie przynajmniej czterech lat oraz zgłębimy wiedzę w zakresie gatunków jakie zamierzamy uprawiać nie jest to specjalnie uciążliwą praktyka.
Aby ułatwić sobie życie można potraktować wytyczne tej metody jako luźne ramy i stosować jedynie jej główne założenia. Ja za najważniejsze uznałabym unikanie następstwa roślin tego samego gatunku i rodziny oraz stosowanie nawozów zielonych w formie poplonu lub międzyplonu. Zwróciłabym jeszcze uwagę na gatunki jakie wprowadzamy w pierwszym roku po nawiezieniu obornikiem lub kompostem stosując zasadę wprowadzenia wówczas najbardziej żarłocznych warzyw kapustnych i dyniowatych.

przygotowując wpis korzystałam z: E. Sikora; Ogród warzywny przy domu; Hortpress 2011.